De Trein Der Traagheid

Gelezen door: Bart Servaes (6 boeken)

De hoera-stemming die bij enkele van m'n vrienden rond deze auteur heerst had me benieuwd gemaakt naar Johan Daisne, ik begon me op de duur zelfs te schamen dat ik nog niet had kennis gemaakt met 's mans oevre. Bij deze dus.

In drieëndertig korte hoofdstukken van elk ongeveer drie bladzijden lang, wordt de lezer getuige van het wedervaren van de naamloze hoofdfiguur, een museumdirecteur van middelbare leeftijd. Wanneer deze op een warme lenteavond in de trein tussen twee steden indommelt en vervolgens weer ontwaakt, blijken al z'n medepassagiers in de gehele trein in een diepe slaap verzonken. De enige uitzondering is de gepensioneerde hoogleraar Hernhutter en de jonge student Val. Wanneer het voertuig tot stilstand is gekomen besluiten ze om samen op zoek te gaan naar het dichtsbijzijnde dorp of enig ander teken van leven, onderwijl een antwoord zoekend op de vele vragen die het gezelschap op dat moment heeft. Maar niets is wat het lijkt, en langzamerhand komt het drietal tot de schokkende conclusie dat de sleutel tot dit raadsel ligt in de wetenschap van het psychische automatisme...

Toen ik net aan het boek begon, had ik reeds na een paar bladzijden een dubbel gevoel: enerzijds zou ik laaiend enthousiast moeten zijn, ik die zo van zulk een fijnbesnaard taalgebruik houd. Maar tegelijkertijd kan dit in het geval van deze intelligente schrijver ook in z'n nadeel spreken: Daisne probeert, zo heb ik de indruk, zoveel mogelijk bijvoeglijke naamwoorden in een zin te proppen zodat de zinsstructuur er op de duur begint onder te lijden en het geheel nogal houterig leest.
Dit is echter van voorbijgaande aard: naarmate het boek vordert lijkt deze situatie zich te verbeteren. Of dit aan Daisne's schrijfstijl ligt of aan mezelf die deze stijl gewoon raakt laat ik in het midden.

Laat dit echter geen belemmering zijn: de novellen van deze taalvirtuoos dienen gelezen te worden, zo simpel is het. Johan Daisne bevindt zich op een denkhoogte die slechts bij enkele andere auteurs ook te bespeuren valt. Dostojevski uiteraard, maar tijdens het lezen van De Trein Der Traagheid, moest ik soms ook aan een Hermann Hesse denken.

Deze literair hoogstaande roman, die verfilmd is door André Delvaux, is met stip aan te raden aan al wie onze moedertaal een warm hart toedraagt, alsook voor degenen die eens een meer diepgaande blik in de menselijke ziel willen werpen. Johan Daisne maakt gebruik van het magisch-realisme, en zo zijn er maar weinig. Met dit boek vind ik zijn poging alvast meer dan geslaagd.