Gelezen door: André Oyen (3553 boeken)

Citaat: "“Sinds Lara dood, is heb ik me voor die school geposteerd en me niet meer verplaatst, en ik heb het lijden van anderen op mijn nek genomen, en mijn leven is tot nul gereduceerd – en dat is klaarblijkelijk mijn manier van lijden. Dat ik niet intenser lijd, dat ik niet kapot ben en wanhopig, komt alleen omdat ik een oppervlakkig mens ben, en oppervlakkige mensen kunnen geen intense ervaringen hebben.” "

Sandro Veronesi (1959) is een in Italie gevierde en bekroonde schrijver. In Nederland en Vlaanderen kreeg hij bekendheid met In de ban van mijn vader en Kalme chaos dat echter zijn grote succes te danken heeft aan de verfilming door Antonio Luigi Grimaldi met Nanni Moretti in de hoofdrol.

Kalme chaos vertelt het verhaal van een succesvolle zakenman die na het redden van een vrouw uit zee en het tegelijkertijd verliezen van zijn eigen vrouw, zich helemaal stort op de opvoeding van zijn dochtertje en daarbij alle maatschappelijke conventies achter zich laat.
Hij bivakkeert overdag in zijn auto voor haar school, gaat niet meer naar zijn werk etc. Aan verdriet lijkt hij niet toe te komen. Wel komt iedereen zijn leed bij hem onderbrengen.Familieleden en collega's komen hem op die plek opzoeken. Hij ontdekt de schaduwzijde van mensen die hij aanvankelijk als succesvol beschouwde.

Veronesi goochelt met verhalen en stijlen, maakt het onaannemelijke volstrekt acceptabel en schetst een bizar beeld van onze normale samenleving, met humor, passie en virtuositeit. Het gevoel van stilstaan en het ogenschijnlijke doelloze wachten voor de school is heel mooi weergeven.
Verslagen door die dood, niet in staat om te huilen en niet wetende wat hij voelt, lijkt dit zijn enige oplossing. Het leven stil zetten. Het leven om hem heen gaat wel door en anderen komen bij hem met zijn verhalen en huilen bij hem uit. Via hun verhalen leert hij wat leven eigenlijk inhoudt.

Een zeer verrassend en spannend boek, met een rijkdom aan ideeën en Zuiderse sfeer brengt bezinning maar ook ontspanning. De indringende stijl van Sandro Veronesi, zijn ononderbroken dans tussen het intellect en het woord, is de kracht van een man die rouwt.

Gelezen door: Kristof Bilsen (3 boeken)

Citaat: "Annalisa zwijgt gegeneerd. Ik ken de uitdrukking die ze nu vertoont heel goed, het is alsof ik haar zie. Het is een goede meid, efficiënt, loyaal, maar het lijkt of ze altijd bezig is met dingen die groter zijn dan zijzelf, en haar normaal redelijk mooie gezicht neigt bijna permanent naar ontreddering, wat haar helemaal niet staat. Als iemand die aan één stuk door denkt: Ik sta erbuiten, ik voer slechts bevelen uit, en ik pas me aan aan een onbegrijpelijke wereld. Volgens mij heeft deze uidrukking te maken met het feit dat ze geen verkering heeft. Dat is de oorzaak of het is het gevolg."

Pietro Paladini is een succesvol zakenman van 43. Tijdens de zomervakantie redt hij een vrouw van de verdrinkingsdood. Ironisch genoeg sterft op dat zelfde moment zijn eigen vrouw niet zo ver daar vandaan. Wanneer hij zijn dochter enkele weken later naar school brengt, doet hij haar een belofte die zijn leven verandert: hij blijft voor de poort wachten tot ze buitenkomt. Dat doet hij ook. Dag na dag. Terwijl zijn bedrijf langzaam ten onder gaat aan een fusie, wordt zijn nieuwe stek een soort bedevaartsoord.

De inzet van kalme chaos is niet bepaald bloedstollend: een man die wacht, nadenkt, mensen ontmoet... Maar Veronesi schrijft zo wervelend, zo chirurgisch juist, dat het verhaal op elk moment beklijft en vaart houdt. Dit is een bijzonder intens, gevoelig, grappig boek over verlies (en veel meer dat). Een boek met levensechte personages waar je als lezer van begint te houden. Een boek dat je meteen begint te missen wanneer je het uit hebt.

Gelezen door: Marc Dilliën (135 boeken)

Citaat: "En vanochtend, Marta. Marta is mijn schoonzuster, maar het kost me veel moeite om haar schoonzuster te noemen. Ze is altijd heel mooi geweest; op een dag, dertien jaar geleden, toen ze negentien was, spijbelde ze van school om de stad in te gaan met een vriendin om naar de etalages te kijken. Opeens gebeurt er iets, of liever er gebeuren twee dingen, en haar schoonheid wordt openbaar."

De hoofdpersoon en verteller van dit boek verliest zijn vriendin na een hartaanval en blijft samen met hun kind achter. Hij besluit de ganse dag nabij de school van zijn dochter te blijven, terwijl in de firma waar hij werkt een strijd om een fusie woedt. De kalme chaos staat voor de milde wanorde die ontstaat wanneer alle kinderen na schooltijd samen naar buiten komen. Maar ook voor de spanningen en fricties in het bedrijf waar de fusie staat te gebeuren. Hij krijgt bezoek van familie en collega's, die hem hun zorgen uitvoerig vertellen, daar waar schijnbaar geen plaats blijft voor de verwerking van zijn eigen leed. Dit personage blijft ondanks de wat bizarre situaties geloofwaardig, vooral als scheidsrechter tussen kibbelende collega's.

Gelezen door: Fieke Van der Gucht (58 boeken)

Citaat: "Ik sta erbuiten, ik voer slechts bevelen uit, en ik pas me aan aan een onbegrijpelijke wereld."

De roman vertelt het relaas van Pietro Paladini wiens vrouw Lara onverwacht sterft. Hij blijft achter met een dochter van tien, Claudia. Als zij haar lessen hervat, parkeert Pietro zijn wagen voor haar school en blijft er –letterlijk en figuurlijk– stilstaan. Dat oefent een onweerstaanbare aantrekkingskracht uit op tal van vrienden, kennissen en collega’s. Ze zoeken Pietro op en storten hun eigen verdriet, dat ze zorgvuldig voor de buitenwereld verborgen houden, over hem uit. Zelf lijkt Pietro nochtans immuun: de pijn om het verlies van zijn vrouw blijft uit.
 
‘We are only accidents waiting to happen’, een regel uit een Radiohead-song, speelt als een muzikale rode draad doorheen de roman en vat de sfeer in Kalme chaos haarscherp samen. Beklemmend ingehouden schetst Veronesi de verpletterende stilte voor de storm, de koortsige dreiging van een bui die onafwendbaar is. Een boek dat kanttekeningen plaatst bij je eigen zekerheden.

Gelezen door: Fons Mariën (201 boeken)

Kalme chaos handelt over de 43-jarige Pietro Paladini die in de zomer zijn vrouw Lara verliest, terwijl hij op dat moment een vrouw redt van de verdrinkingsdood. Noch hij, noch zijn dochter Claudia (van tienenhalf) lijken echter bijzonder te lijden onder dit verlies. Wanneer Claudia weer naar school gaat, besluit hij de hele dag buiten te wachten voor de school in plaats van te gaan werken. Dit houdt hij maandenlang vol, hij wordt een vaste verschijning op deze plaats en ondertussen komen mensen van zijn werk en anderen hem opzoeken. Er staat een grote fusie op til van het film- en tv-bedrijf waar hij werkt met een Amerikaans bedrijf...

Veronesi weet dit onwaarschijnlijke gegeven toch boeiend te maken met zijn verhalen over de mensen die zich bedreigd voelen door de fusie, wat voor een zekere spanning in het verhaal zorgt.
Het boek komt traag op gang, maar bevat toch een aantal verhaallijnen die naar het einde samenkomen. Ik had het moeilijk om in het verhaal in te komen, maar begon het  geleidelijk aan toch boeiender te vinden.

Gelezen door: Dennis P. (770 boeken)

Citaat: "Het is zover.
Enoch heeft zojuist vrijwillig het veld geruimd en loopt nu weg. Hij passeert op dit moment de dubbel geparkeerde presidentiële Alfa van Jean-Claude/niet meer van Jean-Claude. Hij groet ook Lino, de chauffeur van Jean-Claude/niet meer van Jean-Claude, die, zoals altijd, wel de Gazetta zal zijn gaan lezen."

Kalme Chaos, een boek uit 2006 dat enige furore maakte. Het had een indruk achtergelaten bij enkele lezers en dat heeft mijn leesclub ook bereikt. We lazen het.

Pietro is een hooggeplaatst manager wiens vrouw overlijdt terwijl hij een vrouw van de verdrinkingsdood redt. Het boek volgt de man in de maanden die daarop volgen en waar hij als rouwverwerking voor de school van zijn dochtertje Claudia kampeert.

Het is me niet bevallen, dit boek. Stilistisch gezien was het een rommeltje, een ramp. Het kadert zich duidelijk in een post-moderne traditie waarin het experiment troef is, maar Veronesi weet het niet goed te brengen. Het hele boek is geschreven vanuit een ik-verteller, maar dat was onnuttig. Inhoudelijk hoop je dat de schrijver dan wat goed kan maken, maar ook daar geen hoop. Het verhaal kabbelt aan, telkens als er iets mogelijk is, snijdt de auteur het af. Heelder hoofdstukken over een bedrijfsfusie, over ex-liefjes of een erectie. Het boeit absoluut niet.

Lees dit gedrocht niet en spaar je tijd voor een boek dat het wel waard is.

Gelezen door: Theo Schippers (104 boeken)

Citaat: "(over een uittrekbare bekerhouder in een gloednieuwe laptop) ... en Heidi is naar hem toegegaan en is naast hem gaan zitten om e-mails uit te wisselen met de Chinezen om de hele zaak nog eens goed uit te leggen. Zij schrijven: ‘De sliding cup-holder die onderdeel is van die-en-die draagbare computer’; en de Chinezen antwoorden: ‘Er is ons niet bekend dat in dat model een dergelijk accessoire aanwezig is.’ En zij schrijven: ‘En toch wil het geval dat u me er kortgeleden een heeft verkocht, maar de sliding cup-holder ging onmiddellijk kapot, nog afgezien van het feit dat de diameter van de bekers waarvoor hij is ontworpen niet overeenkomt met de westerse standaard’; en de Chinezen, nieuwsgierig geworden: ‘Maar waar bevindt die cup-holder zich precies?’; en zij (ze stonden nu allemaal bij elkaar rondom Heidi en Piquet, de hele tweede verdieping): ‘Hij bevindt zich in de linker zijkant van het apparaat’; en de Chinezen uit Taipei, nog steeds in real time: ‘Waar precies ten opzichte van de cd-/dvd-lade, die zich namelijk in dat model in de linkerzijkant bevindt?’ Op dat moment trok Piquet wit weg. Letterlijk een spook."

Pietro Paladini, directeur in een belangrijk telecombedrijf, is weduwenaar geworden (op een vreemde manier). Hij brengt zijn dochter naar school. Voor dat gebouw, in de omgeving met een mooi parkje, een koffiebar en zijn auto zal hij voortaan iedere dag blijven wachten tot zijn dochter uit school komt. Buren, vrienden, familie en collega’s komen bij hem langs om deelneming te betuigen maar mettertijd vooral om hun eigen zorgen te vertellen. Niemand lijkt te weten hoe hij moet leven. Op het werk van Pietro is ondertussen een grote fusie aan de gang, en ook daar weet niemand wat er eigenlijk aan de hand is, en is alles verwarrend en onzeker.

Prachtige en humoristische stijl
Wat opvalt van bij het eerste hoofdstuk, is een prachtige, grappige, wervelende stijl. Dat wervelende zal later soms meer ingetogen, rustig zijn, en zo doet de stijl van het boek de titel alle eer aan: het is een kalme chaos. Ook bijzonder is hoe dit boek compositorisch is opgebouwd. Ieder hoofdstuk en het hele boek lang merk je als lezer schijnbaar niets, maar de opbouw is uitermate vlot en lijdt onvermijdelijk tot dat wat de schrijver wilde. We krijgen dus een verhaal, verteld in een mooie stijl, met een supergoed compositie, en dat alles met heel veel humor.

Grappig verhaal
Zo heb ik dit boek in de eerste plaats gelezen: een puur verhalend verhaal, zonder enige morele insteek. Een beschrijving van mensen waarin we onze buren kunnen herkennen, onze familie, onze collega’s of onszelf, een beschrijving van hoe niemand weet hoe men leven moet, een dagelijkse worsteling als dagelijkse grap, als je het vanuit komisch theatraal oogpunt bekijkt.

Misverstand
Het boek is dus fantastisch leuk om te lezen, en toch klopt er iets niet. Daarover is de schrijver zelf verwonderd. Hij zegt daarover in De Morgen van 13 mei 2015:
‘Na "Kalme chaos" drong het tot me door dat de lezers en ik een totaal verschillende perceptie van het personage hadden. Uit een enquête bleek dat zij dol waren op Paladini. Ze zagen hem aan voor een heilige! Dat verwonderde me want ik vond hem geen bepaald aardige figuur. (…) Pietro Paladini was een gevaarlijke man in Kalme chaos, maar de lezer wist dat niet. Hij was een manipulator. Hij manipuleerde omdat hij het verhaal vertelde en hij iemand is die zichzelf voortdurend van alles voorspiegelt. (…) Hij vlucht voor zijn verantwoordelijkheid en gelooft in zijn eigen leugens. (…)’

Verder in het interview maakt Veronesi het helemaal leuk:

‘In mijn ogen vertegenwoordigt Pietro Paladini de doorsnee ‘goede’ Italiaan, en dat is niet positief bedoeld. De goede Italiaan beschouwt zichzelf als een goed mens en wordt door zijn omgeving ook zo gezien, maar stat nooit ver van de criminaliteit of de illegaliteit. (…) Maar hij (Pietro Paladini) heeft een eigenschap die ik bewonder, hij vertrouwt mensen en gelooft in solidariteit zoals in de tijd van onze grootouders.’

Het verwondert me niet dat de lezers Pietro Paladini veel van zijn slechte eigenschappen vergeven hebben, of dat ze helemaal met hem zijn meegegaan in alle onwaarheden die hij zich voorspiegelt.
Ten eerste, deze man is zijn vrouw kwijt en moet nu alleen voor zijn dochtertje zorgen. De klap moet nog komen, of die is bezig, maar op een vreemde manier. In zo’n omstandigheden ga je als lezer heel toegeeflijk zijn voor de persoon die in een emotioneel moeilijke situatie zit.
Bovendien is Pietro Paladini misschien wel de verteller, en daardoor zit hij in een bevoorrechte positie om de lezer te manipuleren.
Maar neem bijvoorbeeld de fragmenten waarin een vriend hem in paniek over zijn echtgenote vertelt, die op de gekste momenten schuttingtaal gaat gebruiken. Toen ik dit las dacht ik meteen aan het syndroom van Gilles de la Tourette en corprolalie (vloeken en scheldwoorden gebruiken zonder dat je het wil, soms zonder dat je het weet), maar Pietro Paladini kent dit syndroom blijkbaar niet en denkt dat zijn vriend paranoïde is. Hoeft het te verwonderen dat veel lezers dit syndroom misschien ook niet kennen? Is corprolalie zo bekend bij de lezers, dat Sandro Veronesi ervan kan uitgaan dat wij de onwetendheid van Pietro Paladini zullen doorzien? Natuurlijk laat Pietro zijn vriend wel heel makkelijk vallen, verklaart hij hem heel gauw paranoïde. Maar zijn argumentatie is ook niet slecht.

Zo gaat het altijd. Paladini kan gelijk hebben, maar ook ongelijk. In sommige situaties is hij overduidelijk een macho. Maar in die situaties wordt hij dan ook telkens geconfronteerd met half (of helemaal) hysterische vrouwen. Met gewone vrouwen gedraagt hij zich normaal.

En Paladini blijft dat immense voordeel hebben dat hij in een emotioneel zeer kwetsbare situatie zit. Natuurlijk kan hij dan op veel sympathie van de lezer rekenen.

Misschien is het daardoor dat Veronesi op dat vlak de bal heeft misgeslagen. Misschien is het daarom dat de lezer van Paladini aanneemt wat hij niet had getolereerd bij een minder kwetsbaar personage. Als Veronesi echt wilde dat we de ik-figuur als manipulator van de lezer (en in de eerste plaats van zichzelf) konden doorgronden, dan had hij misschien die ik-figuur in een minder kwetsbare situatie moeten plaatsen.

Het maakt niet uit!
Vindt men Paladini een held of een onbetrouwbaar iemand, of heeft men helemaal geen mening over deze man (zoals bij mij het geval was), het maakt allemaal niet uit. De stijl van het boek blijft even wervelend, de grappige situaties zijn er om je heerlijk te doen ontspannen. Je mag als lezer denken wat je wil van de hoofdpersoon, dit beïnvloedt op geen enkele manier het leesplezier. Voor iedereen is dit boek even leuk en mooi om te lezen.