Gelezen door: Friedl' Lesage (4 boeken)

De wereld van gisteren van de Oostenrijkse filosoof Stefan Zweig is het ideale boek om te beginnen lezen op een terrasje in Wenen. Zweig groeide daar op en beschrijft de sfeer van de stad op een heel beeldende manier, net als de positie van de joden in die tijd en op die plek. Dit boek kan je later ook meenemen naar Praag of Berlijn en zelfs naar het strand van Oostende want Zweig was een reiziger en kwam vaak over de vloer bij zijn vriend Ensor. Het was trouwens in Oostende dat Zweig vernam dat de Eerste Wereldoorlog dreigde. Vanuit dit perspectief over de wereldgeschiedenis lezen, is vele malen sterker dan welk geschiedenisboek ook.

Gelezen door: André Oyen (3553 boeken)

Citaat: "Ieder van ons , ook de kleinste en de meest onbeduidende, is in zijn diepste innerlijk bestaan door elkaar geschud door de bijna onophoudelijke vulkanische schokken van onze Europese aarde; en te midden van de ontelbaren ken ik mezelf geen andere speciale positie dan deze: dat ik als Oostenrijker, als jood, als schrijver, als humanist en pacifist steeds daar heb gestaan waar deze aardschokken zich het hevigst deden voelen."

Stefan Zweig (Wenen, 28 november 1881 – Petrópolis (bij Rio de Janeiro), Brazilië, 22 februari 1942) was een Oostenrijkse schrijver van Joodse afkomst. Zweig studeerde Germanistiek, Romaanse kunst en Filosofie in Oostenrijk, Frankrijk en Duitsland. In 1913 vestigde hij zich in Salzburg. Als biograaf beschreef Zweig veel historische en literaire figuren uit het Europese cultuurgebied. Later schreef hij novellen en romans die opvielen door de psychologische benadering en het subtiele taalgebruik. In de jaren twintig gold Zweig als een van de meest succesvolle Duitstalige schrijvers, op een zeker moment in elk geval de best verkopende. De historische momentopname Sternstunden der Menschheit uit 1927 haalde bij verschijning recordoplagen en geldt nog steeds als zijn Nadat de Nationaalsocialisten in 1933 in Duitsland de macht hadden gegrepen en ook hun invloed in Oostenrijk voelbaar werd, emigreerde Stefan Zweig naar Londen. Bij zijn uitgever in Leipzig mocht Zweig niet meer publiceren. Hij vond echter nog een uitgever in Wenen. In 1936 werden Zweigs boeken in Duitsland verboden en openbaar verbrand of aan de schandpaal genageld. Zijn huwelijk werd in 1938 ontbonden; in 1939 hertrouwde hij met Elisabet Charlotte "Lotte" Altmann. Na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog nam hij de Britse nationaliteit aan. Hij verliet Londen en kwam via New York, Argentinië en Paraguay in 1940 in Brazilië terecht. Samen met zijn tweede vrouw koos Zweig op 22 februari 1942 ervoor om vrijwillig een einde te maken aan hun leven (of zoals hij zelf schreef: aus freiem Willen und mit klaren Sinnen) vanwege zijn treurigheid over de vernietiging van zijn "geistige Heimat Europa". Zweig besefte dat hij, ook bij een eventuele overwinning op Hitler-Duitsland, vertegenwoordiger van een voorbije wereld zou zijn (Die Welt von Gestern, titel van zijn laatste boek), en hij wenste dit niet bewaarheid te zien worden.

Die Welt von Gestern, de kort voor zijn zelfmoord geschreven autobiografie van Stefan Zweig, wordt vandaag de dag gezien als een van de meest treffende en best geschreven tijdsbeelden van de periode 1900-1940. Deze in 1944 postuum verschenen autobiografie biedt een indrukwekkend beeld van het Europa en met name van het Oostenrijk van zijn tijd. Hij schrijft over zijn kinderjaren, z'n studententijd, z'n reizen en ontmoetingen met invloedrijke intellectuelen, kunstenaars en schrijvers van zijn tijd: Maxim Gorki, Einstein, Gustav Mahler, Sigmund Freud en vele anderen. Onophoudelijk heeft hij de aardschokken van z'n Europese aarde heeft gevoeld, driemaal is hij in een dramatische leegte is geworpen en daarmee voldoet hij aan de hoofdvoorwaarden voor een eerlijk tijdsbeeld: oprechtheid en onbevangenheid. En deze sfeer ademt dit boek ten volle. Het boek besluit met een uitvoerig personenregister. Een klassiek meesterwerk in het memoires-genre in een mooie vertaling. Die Welt von Gestern, De wereld van gisteren, biedt een indrukwekkend beeld van dat oude Europa waarmee Zweig zich als (geassimileerde) jood, geëngageerd schrijver en humanist sterk verbonden voelde. Door als lezer de parallel te trekken tussen het begin van onze eeuw, en het begin van de vorige - die ook zo onbezorgd en verenigd begon -, krijgt De wereld van gisteren onvermijdelijk ook het karakter van een weemoedige waarschuwing.