Gelezen door: André Oyen (3553 boeken)

Citaat: "Het beeld van mijne moeder zweefde mij gedurig voor de geest; ik zag haar aangezicht voor mij opdagen. Het nam in mijn verbeelding langzaam aan de vorm aan een met bloed bedrupte roos, waar voorgoed haar menselijke wezenstrekken uit weggevloeid waren."

De man in de mist maakt deel uit van Oefentocht in het luchtledige sinds dat boek herdrukt werd in 1937. Maurice Gilliams doet er het verslag over een man en zijn avondlijke, spookachtige tocht door een dichte mist, eerst met de bus van Antwerpen naar een niet nader genoemde plaats in de Kempen; later, wanneer de bus is gestopt en hij te voet verder gaat, door het kreupelhout van een duister bos. Ondertussen ligt zijn moeder op sterven. Van het literaire werk van Maurice Gilliams (1900-1982) wordt algemeen aangenomen dat het autobiografisch is. Dat heeft hij zelf zo bepaald. Gilliams stelde zijn leven in het teken van het schrijven, en dat schrijven had zijn leven als onderwerp. Vita Brevis (oftewel: Het leven is kort), de vijfdelige cyclus waaraan hij tot zijn dood bleef werken, baseert zich expliciet op grote en kleine gebeurtenissen uit zijn bestaan. In zijn dagboek De man voor het venster (1943) staat bij het jaar 1932 te lezen: 'voor de zoveelste maal De man in de mist herschreven, zonder resultaat. Wellicht is de ontroering nog te onmiddellijk werkzaam in mij om het zelfbeleefde onderwerp te beheersen.'

Dat "zelfbeleefde" onderwerp, dat is de zware borstoperatie bij zijn moeder omdat ze aan kanker leed. Maar in 1932 ligt zijn moeder zeker niet op sterven: ze overlijdt in 1936. Bijgevolg is De man in de mist niet het verhaal van zijn moeder die op sterven ligt, maar het verhaal over hoe hij dat moment van haar dood zou beleven, gesteld dat het reeds daar was. Alsdus Bart Meuleman in zijn nawoord. Maar maakt dit klein werkje er niet minder belangrijk om. Maurice Gilliams brengt het verhaal van verdriet, waan en dwalen in de mist van het hoofd in een kort maar sterk proza en een prachtige beeldende taal.