Gelezen door: André Oyen (3553 boeken)

Citaat: "Januari is bar geweest. Geen werk, geen brood, geen vuur in de kachel. Het gezin Morisseau heeft kromgelegen van de armoe. Zij is wasvrouw, hij is metselaar. In de Rue Cardinet in Batignolles bewonen ze een zwarte gribus, een rotte plek in de wijk. Hun kamer op de vijfde verdieping is zo vervallen dat het binnenregent door de spleten in de zoldering. Toch zouden ze zich zonder morren schikken in hun lot, ware het niet dat hun kleine Charlot, een jongetje van tien, goed moet eten om een man te kunnen worden."

Het boegbeeld van de Franse naturalisten, Emile Zola (1840-1902), verwierf bekendheid met Les Rougons-Macquarts: een reeks van 21 romans over 2 families ten tijde van het tweede keizerrijk in Frankrijk, waaronder de bekende Nana, Germinal en L'Argent. In 1898 publiceerde Zola zijn geruchtmakende pamflet J’accuse, waarin hij het opnam voor de joodse, van verraad beschuldigde kapitein Alfred Dreyfus. In zijn pamflet beschuldigde Zola de Franse regering van antisemitisme en het achterhouden van de waarheid. Zola vluchtte naar Engeland en voorkwam hierdoor zijn eigen arrestatie.
Met J’accuse vestigde hij zijn reputatie van politiek geëngageerd schrijver.

Hoe men sterft van émile Zola toont in vijf taferelen aan dat mensen sterven zoals ze hebben geleefd: een hoge edelman wil tot het uur des doods zijn waardigheid behouden, een vrekkige bourgeoise denkt tot haar laatste snik alleen aan haar vermogen en laat haar zoons ruziënd over de erfenis achter, een winkelierster heeft geen tijd om ziek te zijn en gaat haast letterlijk dood aan haar winkel, het zoontje van een straatarm arbeidersechtpaar sterft bij gebrek aan goede verzorging, en een oude landarbeider overlijdt eenzaam in zijn bed terwijl de rest van het gezin de oogst binnenhaalt.
Ondanks het onderwerp wordt Zola nergens larmoyant. Hij bewaart overal een voorbeeldige ironische distantie, oordeelt nooit expliciet over het gedrag van zijn personages en suggereert des te meer, aan de hand van details die direct een hele wereld oproepen.

Martin De Haan die samen met zijn kompaan Rokus Hofstede, deze korte verhaaltjes van Zola vertaalde schrijft in het nawoord dat hem de Zola van deze korte tekstjes me veel beter bevalt dan die van de uitgesponnen sociale tableaus. 'Je ziet onmiddellijk dat hier een groot schrijver aan het werk is: de stijl is even bondig als subtiel, het effect maximaal, de spanningsopbouw voorbeeldig. Maar het zijn nog altijd deterministische sociale tableaus, voorzien van een programmatische overkoepelende titel die elk misverstand uit de weg ruimt: zó en niet anders sterft men, namelijk precies zoals men heeft geleefd (niet voor niets zal Zola een aantal van deze sterfscènes bijna letterlijk hergebruiken in zijn romans). De aristocraat sterft als een aristocraat, de boer als een boer, de neringdoende als een neringdoende: zelfs in hun laatste uren gunt de schrijver zijn personages geen greintje vrijheid.' Aangrijpend in al zijn eenvoud.