Gelezen door: Kathleen Van Steenkiste (18 boeken)

Citaat: "Op een dag in januari van het jaar 1941 slenterde een Duitse soldaat door de wijk San Lorenzo in Rome. Hij kende amper vier woorden Italiaans en de wereld kende hij nauwelijks of niet. Zijn voornaam was Gunther. Zijn achternaam blijft onbekend."

In 1941 wordt Ida door een Duitse soldaat verkracht. De geschiedenis vertelt het verhaal van Ida en haar zoon Useppe, die tijdens de tweede wereldoorlog in Rome trachten te overleven. Morante is een goede verteller, ze neemt je mee in de tijd en laat je kennismaken met de (vaak verschrikkelijke) aspecten van oorlog en van het samenleven van mensen in nmoeilijke omstandigheden. Naast de geschiedenis van Ida en Useppe, volgen we ook haar andere zoon Nino, die eerst een Mussolini-aanhanger is maar zich daarna bij het verzet aansluit en ook David, een jood die zijn afkomst ontkent en met zichzelf in de knoop ligt.

Het is een dik boek, maar laat dat je niet afschrikken want je krijgt er een heerlijke leeservaring bij.

Gelezen door: Rony Borghart (107 boeken)

Citaat: "Maar de kou en het ijskoude water die je winterhanden en wintervoeten bezorgen, de hondsdagen die je afmatten en doen zweten van de warmte, het ziekenhuis en de gevangenis, de oorlog en het uitgaansverbod, de geallieerden die goed betalen en de jonge souteneur die haar slaat en al haar verdiensten afpakt, en deze knappe jongen, die zich graag bedrinkt en praat en met zijn armen zwaait en schopt (en haar in bed afbeult, maar een goeie vent is, omdat hij haar elke keer al het geld geeft dat hij op zakt heeft) – al het goede en al het kwade: de honger waardoor je tanden uitvallen, de lelijkheid, de uitbuiting, de rijkdom en de armoede, de onwetendheid en de domheid… dat alles betekent voor Santina rechtvaardigheid noch onrechtvaardigheid. Het zijn eenvoudig onvermijdelijke noodzakelijkheden waarvoor geen reden bestaat. Ze accepteert ze, omdat ze gebeuren en ze verdraagt ze argeloos als een natuurlijk gevolg van het feit dat je nu eenmaal geboren bent."

Soldaat Gunther slentert door Rome, drinkt teveel wijn en ziet een kleine vrouw, Ida Ramundo, naar huis komen. Ida is jonge weduwe en heeft een zoon Nino. Zij werd geboren uit een huwelijk van 2 onderwijzers, vader atheïst en anarchist, moeder Joods, was getrouwd met Alfio, handelsreiziger, die sterft na een zakenreis naar Ethiopië. Ida zelf is onderwijzeres. Het fascisme is gevestigd en er wordt een wet uitgevaardigd die bepaald wie Jood is en wie Ariër. Volgens die wet is Ida Jood en haar zoon Ariër. Gunther komt tot Ida die hem aanziet voor een SS of een Duits politieman. Hij gaat met haar mee naar haar appartement en verkracht haar. Ida is zwanger en verbergt het. Ze bevalt in het geheim bij een vroedvrouw en smokkelt het kind mee naar huis. Nino, op dat ogenblik een fascist, begroet verheugd zijn halfbroertje en stelt zich verder geen vragen. De kleine Guiseppe’s (Useppe) wereld beperkt zich tot het appartementje, zijn broer Nino, Blitz de hond en zijn moeder. Hij is een vrolijk kind. Tot daar het begin, wat volgt is het korte leven van Useppe te Rome in oorlogstijd en de eerste jaren na de bevrijding. Elk hoofdstuk begint met een gebald overzicht van de Europese geschiedenis van het jaar waarin het hoofdstuk zich afspeelt. Het eerste hoofdstuk gaat van 1900 tot en met 1940, eigenlijk slechts een prelude. Verder chronologisch jaar per jaar. In die geschiedenis speelt het leven, en dus de roman van Useppe, in de meest volledige vorm van het oorspronkelijk begrip roman, nl. van de conceptie tot het overlijden. Na het overlijden in 1947 komt er een coda met de voornaamste feiten uit de geschiedenis tot 1967. Prelude en coda geven aan hoe onbeduidend een mensenleven is in de loop van de dingen. Useppe komt en verdwijnt zeven jaar later uit die geschiedenis zonder enig spoor na te laten. Toch is zijn leven een ontroerend verhaal. Waarom de titel “De geschiedenis”? Slaat de geschiedenis op de wereldgeschiedenis zoals hierboven geïnterpreteerd? Of slaat het op het leven van Useppe, Ida en de andere belangrijke personages, maar in dat geval moest “La Storia” vertaald zijn door “Het verhaal”, of gaat het terug op de lange redevoering van David Segre in de kroeg, een alleenspraak waarbij de menselijke geschiedenis begint bij het ontstaan van macht en rijkdom en zal eindigen bij het verdwijnen daarvan als de mens weer gaat leven in harmonie met de natuur (de anarchistische samenleving). Ongetwijfeld is het kind het hoofdpersonage, de moeder krijgt alleen in het boek een plaats daar waar zij leeft en handelt in functie van het kind. Hij staat centraal. Welke politieke overtuiging had Morante. Was zij anarchiste? Het begint al met de vader van Ida die anarchist was. De sympathie die Ida betuigt aan de ideeën van de anarchist David Segre die zij 2 maal uitgebreid aan het woord laat om zijn ideeën uiteen te zetten. Nochtans heeft haar boek veel kritiek gekregen uit linkse hoek en heeft het haar vriendschappen gekost. Gelaagdheid. Na een lange chronologische vertelling die de indruk verwekt dat je aan een page turner bezig bent krijgt het werk meer diepgang en komen andere personages dan Use en Ida aanbod. In de eerste plaats David Segre, maar ook Giovanni (Italiaans soldaat die sterft van ontbering op de terugtocht van het fascistische leger uit Rusland), Santini (de hoer en waarzegster), enz. Meerdere milieus, school, partizanen, medische wereld...