Gelezen door: Marita Schaukens (140 boeken)

Citaat: "Een van mijn orchideeën lijkt gekrompen. Ik weet niet wat ik moet doen. De zwarte puntjes komen nu ook op andere blaadjes tevoorschijn. Vijf van mijn bloemen zijn al besmet geraakt. Het kwam in me op dat ik zelf die uitwerking op ze heb. Ik besmet de lucht met mijn onmacht. Ze komen zuurstof en vreugde tekort. Ik schenk geen aandacht aan de planten en praat er niet meer tegen zoals voorheen, maar scheur alleen de zieke blaadjes af en wacht op een wonder. Wanneer de angst om Laura's lot niet elke cel van mijn hersenen had beziggehouden, had ik de bloempotten al naar Szarotka gebracht en aan Lidia om raad gevraagd. Nu komt de bezorgdheid om mijn orchideeën over als een ongeoorloofde luxe."

In deze knap geconstrueerde roman van de Pools-Belgische schrijfster is de ik-figuur de historica Weronika Czerny, die aan de universiteit van Kielce haar studenten leert welke relaties er bestonden tussen de Poolse plattelandsbevolking en de Duitse bezetter tijdens WO II. Zij zoekt intensief in historische documenten naar de waarheid over de pogrom op joden in 1946. De niet-joodse Polen vermoordden 42 joden om hun 'betrokkenheid' bij de verdwijning van een Pools jongetje te wreken. Ook Czerny's moeder was één van de daders, iets wat Weronika haar nooit vergaf, en voor die waarheid wil ze zelfs haar eigen dochter Laura beschermen. Wolny herhaalt Kielces gruwelijke geschiedenis van 4 juli 1946, als ze Laura zelf laat verdwijnen op dezelfde dag, maar dan vijfenzestig jaar later, net wanneer de kinderen een toneelstuk opvoeren met partizaan Piwnik van de Heilige Kruisbergen in de hoofdrol. Net zoals in 1946 ontstaan er complottheorieën, onwaarschijnlijk verbanden die met de waarheid niets te maken blijken te hebben. Zit Eli, Weronika's psychisch labiele ex-echtgenoot verblijvende in een Berlijnse instelling, achter Laura's verdwijning? Gaat het om de wraaklust van nabestaanden van de daders in 1946 op Czerny's gewroet in de geschiedenis? Enzovoort.

Naast het ik-verhaal dat zich afspeelt op 9 dagen in juli 2011, zijn er hoofdstukken, verspreid over de roman, met de historische figuur Julia Pirotte in de hoofdrol. Deze Joods communiste komt ook als enige uit een Pools gezin net voor WO II naar België om fotografie te studeren. Het is deze vrouw die in 1946 foto's maakt van het dorp Kielce waar die pogrom plaatsvond. Zij gaat nog naar haar geboortedorp, naar het huis waar ze opgroeide om daar, op het marktplein, haar camera af te staan aan een jongen van ongeveer dezelfde leeftijd als Laura en Henryk die in 1946 ongewild voor zoveel gruwel zorgde. In de zoektocht naar Laura belanden Czerny en de politieman eveneens in het geboortedorp van Weronika en ze treffen er Barbara Czerny aan. Wolny schreef een roman die de lezer meeneemt in een zoektocht in de letterlijke betekenis van het woord, maar ook een die hem laat stilstaan bij zijn gedachten over vergeten en vergeven, schuld, wantrouwen en vertrouwen ... De waarheid moet misschien, op zuiver historische basis en op persoonlijk niveau, zo dicht mogelijk benaderd kunnen worden, aangezien misverstanden en emotionele overreacties onvoorziene en lang nazinderende gevolgen kunnen hebben.