Gelezen door: Didier Vaes (15 boeken)

In het negentiende eeuwse Sint-Petersburg vermoordt de student Raskolnikow een oude woekeraarster en haar zuster om haar geld.
Het boek gaat over de vertwijfeling, wanhoop en gewetenswroeging na de gepleegde moord. Het 783 pagina's tellende boek is een lust om te lezen. Dostojewski houdt de spanning gedurende het hele boek vast, je blijft geboeid lezen.
Een echte Russische klassieker van formaat. Al is het boek geschreven in 1866, de thema's zijn nog steeds actueel.

Gelezen door: André Oyen (3553 boeken)

Citaat: "De armste en meest geïntimideerde mensen worden soms bezocht door deze paroxismen van trots en eerzucht die bij tijd en wijlen bij hen in een irritante, onweerstaanbare behoefte veranderen."

Misdaad en straf  verscheen in 1866 als feuilleton in een krant en werd vroeger bij ons als Schuld en boete vertaald.
Het boek vertelt het verhaal van Rodion Romanytsj Raskolnikov, een jonge student in Sint-Petersburg. Raskolnikov heeft zijn studies wegens financiële problemen stopgezet en verdoet zijn tijd met koortsige dromen in bed. Hij heeft het plan opgezet om een oude, kwaadaardige woekeraarster te vermoorden en haar geld te stelen. Na lang twijfelen gaat hij tot de daad over. Raskolnikov maakte zich sterk dat zijn plan moreel perfect aanvaardbaar is. De oude gewetenloze vrouw profiteert immers enkel van de moeilijkheden van haar klanten en met haar geld als startkapitaal zou hij zichzelf op weg kunnen zetten naar grootse, nobele verwezenlijkingen. Bovendien heeft hij zichzelf een Nietzscheaanse theorie wijsgemaakt waarbij hij mensen opdeelt in twee categorieën. In de eerste zitten mensen zoals jij en ik. Mensen die soms de wet overtreden en daarvoor gestraft (moeten) worden. De andere groep is van een ander kaliber. Zij begaan ook misdaden, maar staan boven de wet. Deze categorie moet zich zelfs crimineel gedragen om de geschiedenis richting te geven. In het diepst van zijn gedachten is Raskolnikov zo’n Übermensch, maar al snel blijkt dat een illusie.

In Misdaad en straf beschrijft Dostojevski de radeloze wroeging waarmee zijn hoofdpersonage na zijn daad worstelt. Hij wordt heen en weer geslingerd tussen de rationele keuze om zich gedeisd te houden en de haast fysieke drang om zich te gaan aangeven. Het boek is ingedeeld in zes delen en een epiloog. In het eerste deel wordt de voorbereiding op de moord en de moord zelf beschreven, in de vijf daaropvolgende delen de gevolgen van de moord op Raskolnikov. Overigens kan het ook wel in vijf delen ingedeeld worden zoals een Griekse tragedie, waar het boek in veel opzichten wel op lijkt. Ondertussen heeft de politie geen enkele echte aanwijzing die naar de moordenaar leidt. Toch verdenkt rechter-commissaris Pjotr Porfiri de arme Raskolnikov. Met het nodige psychologische inzicht zet de lepe Porfiri druk op de jonge student. Soms loodzwaar maar ook met de nodige humor en sociale satire.

Gelezen door: Joachim Hoste (1 boeken)

Psychologische diepgang, filosofische gelaagdheid en levensechte personages; dat zijn de elementen van dit meesterwerk. Dit boek is in de eerste plaats een kritiek op het nihilisme. Dostojewski voelde de bui van onherstelbare maatschappelijke veranderingen immers al hangen en merkte, met Razoemichin als spreekbuis, op dat je “met logica alleen niet over de natuur heen springt”. Dit is ook te zien bij Raskolnikow, die met zijn theorie geen medicijn tegen de wroeging kon maken. Die theorie gaat er van uit dat er twee soorten mensen zijn. Diegenen die zo geniaal zijn dat ze boven de wet staan, en de middelmatigen. Hij ziet zichzelf als een van de geniale mensen. Dat heeft hem het recht om een woekeraarster te vermoorden. Zij is immers een luis in zijn gedachtegang. Maar een mens heeft de omstandigheden nooit volledig in handen … Ook haar onschuldige zus sterft een gewelddadige dood. Wat volgt is een boek vol twijfels. Opgejaagd door rechercheur Porfiri Petrowitsj verdwijnen de laatste restanten van Raskolnikows helderheid. Is hij wel echt zo geniaal als hij eerst dacht? Waren zijn bedoelingen echt zuiver? Was de armoede toch zijn raadgever? Kwam het door zijn onleefbare kamer? Misschien door het isolement en zijn denkverslaving? Of was hij toch gek? Uiteindelijk komt zijn vriendin Sonja met de oplossing. Hij moet het lijden aanvaarden en daarmee zichzelf loskopen. Ook de liederlijkheid en de geldzucht worden niet gespaard. Swidrigajlow gaat aan dit eerste ten onder en met Loezjin wordt aangetoond dat dit laatste geen garantie tot succes is. Het alternatief dat naar voor wordt geschoven is het onbaatzuchtige Russisch leven van onder andere Sonja en Doenja.