Gelezen door: els lens (45 boeken)

Citaat: "Uit de verte kwam nog steeds dof kanonnengebulder. Hij stond op en liep naar het plein, tot de rand van de stoep. Boven Parijs was een wonderlijke wereld tot leven gekomen. Van alle kanten doken aan de horizon lichtbundels op, die langs het nachtelijk gewelf streken, hun melkachtige sporen verlengden zich en kruisten elkaar, tastten zoekend de wirwar van sterren af, abrupt en snel, of soms aarzelend, hielden opeens stil om een verdacht punt te onderzoeken en hervatten hun grillige baan."

Een vol jaar had ik uitgekeken naar het vervolg van De Thibaults 1, naar die heerlijke vertelstijl van Du Gard, de gedetailleerde beschrijvingen van mensen en hun leefomgeving, in het begin van de 20e eeuw. Vader Thibault was in deel 1 gestorven. In deel 2 volgen we de twee zonen, Jacques en Antoine. Jacques heeft zijn milieu, de burgerij, de rug toegekeerd en woont nu in Zwitserland, op een armoedig kamertje. Hij heeft zich aangesloten bij een groep revolutionairen. En dan is het doorbijten voor de lezer: zeshonderd (600) bladzijden lang gaat het grotendeels over de nakende revolutie van de Europese arbeiders, over nachtelijke vergaderingen en oeverloze discussies, … en tenslotte over de steeds maar groter wordende oorlogsdreiging. Gelukkig komt Jacques nog wel eens in Parijs, en daar ontmoet hij Jenny, Daniel en Mme de Fontanin, die we kennen van in deel 1, … en natuurlijk broer Antoine.

Als het uiteindelijk (onvermijdelijk) oorlog wordt, laat Antoine zijn bloeiende dokterspraktijk achter. Hij wordt 'gemobiliseerd', zoals bijna alle jonge mannen. Du Gard beschrijft als geen ander de sfeer die er hangt in de zomer van 1914. De ideeën van de mensen veranderen haast ongemerkt. De meest overtuigde socialisten blijven verkondigen dat de arbeidersstrijd voorgaat en dat de Franse en Duitse arbeiders allemaal dezelfde arme drommels zijn, die zich nooit zullen laten overhalen om elkaar te vermoorden in een oorlog die de hunne niet is. Maar de pers en de leiders weten de mensen op listige wijze te indoctrineren met hun patriottische praatjes. En tot Jacques verbazing laten haast alle Fransen zich overtuigen. Eerst de strijd tegen de Duitsers en pas daarna de arbeidersstrijd.
Du Gard toont ook duidelijk aan dat de wil tot oorlog voeren zeer groot was in het overbewapende Europa. En dat de aanleiding (dat bewuste schot in Sarajevo) maar een drogreden was. Het kwam de meeste Europese landen gewoon goed uit. Een interessante geschiedenisles krijgen we hier! En wat zijn de tijden veranderd op korte tijd. De maatschappij waar vader Thibault in leefde zag er totaal anders uit dan die waar zijn zoons in leven. En pas de generatie daarna zal het, volgens Antoine, beter hebben. Dit schrijft Antoine aan een kind van de volgende generatie: “Ik vraag me af, Jean-Paul, wat later jouw gedachten over de oorlog zullen zijn, in 1940, als je vijfentwintig bent. Je leeft dan ongetwijfeld in een Europa dat weer is opgebouwd en waar de rust is hersteld.”... (!)