Gelezen door: André Oyen (3553 boeken)

Citaat: "Waarom zijn negenduizend SS’ers en Gestapoleden een hele oorlog lang die gruweldaden blijven begaan? Omdat er een verziekte logica achter zat en zit. Genocides, toen en nu, zijn niet het product van sadisten en het pure kwaad, maar een proces waarbij eerst de anderen gedehumaniseerd worden tot ‘inferieur ras’,tot ‘onaanraakbaren’. Eenmaal de andere niet meer zoals jezelf is maar gedegradeerd tot beest, insect zelfs, vervagen en verdwijnen alle morele grenzen."

De overwinning wordt op 8 mei gevierd omdat Duitsland op 8 mei 1945 officieel capituleerde, waardoor in Europa een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog. Dit jaar vieren we de 70ste verjaardag van deze overwinning op het fascisme en het einde van Wereldoorlog II in Europa en worden er diverse herdenkingen georganiseerd. Het 8 Mei Comité regio Mechelen bracht negen getuigen van de Tweede Wereldoorlog samen in theater kc nOna te Mechelen om hun getuigenis vast te leggen. Yves Desmet (De Morgen) nam de interviews af, Frank Van Passel (Caviar) filmde ze. Het project geeft het woord aan verschillende groepen: partizanen en verzetsmensen, politieke gevangenen, Holocaustslachtoffers en Joodse ondergedoken kinderen. Frans Storms, Alex Vandevelde, John De Meue, Regina Sluszny, Sara Inowlocki, Regine Beer, Paul Baeten, Philip Claes en Desiré Beeck vertellen hun verhaal. Willy Van Damme schreef de getuigenissen uit in dit boekje.

Dit project kadert in de doelstellingen van het 8 Mei Comité regio Mechelen: strijd tegen racisme, fascisme en separatisme, o.a. via herinneringseducatie. Vijfenzeventig jaar geleden waren de negen geïnterviewde personen ooggetuige van de Tweede Wereldoorlog. In plaats van te genieten van een onbekommerde jeugd werden deze jongens en meisjes in de bloei van hun leven geconfronteerd met de gruwel van de concentratiekampen en de angst op onderduikadressen. De getuigenissen over wat zij in hun jeugd jarenlang meemaakten, zijn zo verschrikkelijk dat we bij hen van een gestolen jeugd mogen spreken. Met hun ontroerende en soms schokkende getuigenissen willen ze de herinnering levend houden dat dergelijke ontsporingen op basis van angst en crisissituaties zich nooit meer mogen voordoen. Er zijn immers redenen voor hun bezorgdheid. Er zijn genoeg voorbeelden van recente signalen van onverdraagzaamheid, racisme en schending van de mensenrechten. Totalitarisme en dictatuur leiden onvermijdelijk naar de afgrond. Het negationisme moet blijvend worden bestreden. Wanneer er binnenkort geen ooggetuigen meer zullen overblijven, moeten hun krachtige getuigenissen blijven voortleven in het collectieve geheugen van de mensheid.

Het 8 Mei Comit・regio Mechelen is een vereniging voor vrijheid en verdraagzaamheid, die fascisme, racisme en separatisme bestrijdt. Ze verzet zich tegen elke vorm van onverdraagzaamheid en beknotting van de medemens. Dit doet ze in de eerste plaats door de V-dag 8 mei 1945 in gedachte te houden en te wijzen op de vrijheid die daarvan het gevolg is, met bijzondere aandacht voor het verzet in al zijn hoedanigheden en de nazi-concentratie- en uitroeiingskampen. Met zijn activiteiten tracht ze aan ‘herinneringseducatie’ te doen. Ze trekt lessen uit het verleden en tracht die naar een hedendaagse context te vertalen. Ze probeert de jongeren van vandaag ertoe te brengen zelf een mening te vormen over wat vroeger misgelopen is door hen daartoe volledige informatie te verstrekken met onder andere de hulp van filmvoorstellingen voor leerlingen van de derde graad secundair onderwijs in Mechelen. Eerst wordt een film getoond die over de Tweede Wereldoorlog handelt en dan wordt afgesloten met een debat met overlevenden.

Het wordt echter stilaan moeilijk om rechtstreekse getuigen te vinden. Maar men besefte dat hun verhaal niet verloren mocht gaan, en dat vormde de aanleiding voor dit werk. De getuigenissen werden vastgelegd op film en er werd tevens dit boekje bij gemaakt. Het biedt het voordeel dat het zich toespitst op de verschillende groepen van slachtoffers: etnische vervolgden (omdat ze Joods zijn), politiek vervolgden (omdat ze in het verzet actief waren), ondergedoken kinderen (eveneens omdat ze Joods zijn), en zij die opgepakt werden en naar concentratie- of uitroeiingskampen werden de gevoerd. Het boek begint met een rondleiding in Auschwitz. We lopen er met Yves Desmet rond tussen de loodsen, de gaskamers en de crematoria. Hij vraagt zich af wat een journalist leert in Auschwitz maar hij komt tot het besef dat uit deze gruwel lessen voor iedereen te trekken vallen, en dat kan alleen maar dankzij de moedigen die getuigden en dit soort materiaal dat onweerlegbaar het bewijs is voor wat gebeurde. Daarom onderlijnt hij ook het belang van de filmpjes die in het bioscoopzaaltje van het kamp worden getoond. Een Russische cameraman maakte bij de bevrijding beelden van wezenloze,uitgemergelde karkassen van nog geen veertig kilo die in de lens staren. Een film van Lydia Chagoll toont dan weer hoe met bulldozers tientallen lijken in massagraven werden gedumpt: verschrikkelijke, tastbare, weerzinwekkende bewijzen van wat een mens andere mensen kan aandoen.

Lieven Boeve Directeur-generaal VSKO onderlijnt in zijn bijdrage dat we het verleden willen kennen kennen, met het oog op een betere toekomst. De verhalen die hier aan bod komen en waarin mensen vertellen over lijden en uitsluiting enerzijds, voor hun medemens gedurfde inzet en solidariteit tonen anderzijds, dragen daartoe bij. Ze maken duidelijk dat ook wij een keuze te maken hebben, voor een wereld van geweldloosheid en vrede. Ook Raymonda Verdyck Afgevaardigd bestuurder GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap stelt dat Historische vorming tot doel heeft bij jongeren de bereidheid te ontwikkelen om niet alleen het verleden te bevragen maar er ook kritisch naar te kijken. Dat hebben ze nodig om zich weerbaar te kunnen opstellen tegenover de problemen of situaties waarmee ze in de hedendaagse samenleving geconfronteerd worden. Uit de negen getuigenissen blijt andermaal hoe zwaar het lot is geweest van gevangenen in de vernietigingskampen. Anderzijds zijn er dan ook als lichtpuntje de joodse oorlogskinderen die op de solidariteit van Belgische mensen konden rekenen in die moeilijke tijden, maar ze waren uiteraard wel van hun familie gescheiden. In Verloren jeugd treffen we andermaal een brok zwart verleden aan dat toch in het collectief geheugen van de huidige en volgende generaties dient bewaard te worden.